Regent het? Is het mistig? Of waait het hard? En ben je benieuwd of het verstandig is om te stoken? Raadpleeg dan een stookwijzer.
De meeste houtstokers zijn er vast en zeker bekend mee, de stookwijzer. Een tool die aangeeft of het verstandig is om de houtkachel aan te steken onder de huidige weersomstandigheden. Een belangrijke pijler voor het stoken zonder onnodige overlast voor de omgeving. Er zijn meerdere stookwijzers en die geven regelmatig een verschillend advies. Hoe zit dat?
Op het internet zijn er twee verschillende stookwijzers te vinden: de stookwijzer én het stookalert. Beide tools werken anders, maar hebben ook een aantal overeenkomsten. Zo is de huidige opdrachtgever van beide adviesorganen het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW), maar worden ze beheerd door verschillende partijen. En baseren ze hun advies allebei op andere berekeningen.
Hoewel de stookwijzer en het stookalert qua naam erg hinten op het stoken van bijvoorbeeld houtkachels, is het advies breder dan dat. Het gaat namelijk om het stoken van hout of houtskool in zijn algemeenheid. Het advies van deze tools is dus ook van toepassing op het aansteken van de barbecue, vuurkorf of tuinkachel.
Wat is de stookwijzer?
De stookwijzer is een initiatief dat in 2017 is opgezet. Dit initiatief is mogelijk gemaakt door de Gemeente Nijmegen, het programma Slimme en Gezond Stad van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en het ECN (Energieonderzoek Centrum Nederland). Het advies dat de stookwijzer geeft is een kleurcode (blauw, oranje of rood). Dit advies is zo realtime mogelijk en is zeer gecentreerd, namelijk op postcodeniveau. De relevantie of het verstandig is om te stoken in jouw buurt is dus zeer hoog.
De kleurcodes en dus de adviezen worden bepaald op basis van twee factoren: de luchtkwaliteitsindex (LKI) van het RIVM en de windsnelheid. Deze factoren worden elk uur geüpdatet, waardoor het advies nooit ouder dan één uur is. De adviezen die kunnen worden gegeven zijn:
- Blauw: stoken kan, maar houd rekening met de buren
- Oranje: het is beter om nu geen hout te stoken
- Rood: stook geen hout
Om het actuele advies van de stookwijzer in jouw buurt te bekijken ga je naar de Stookwijzer app op stookwijzer.nu. Vul hier je plaats of postcode in en je krijgt het advies dat voor jouw buurt van toepassing is.
Wat is het stookalert?
Het stookalert is een tool van het RIVM in samenwerking met de Nederlandse haarden- en kachelbranche. En geeft per provincie stookadvies op basis van weersverwachtingen en de luchtkwaliteit. Bij weinig wind blijft de rook langer hangen. En als de luchtkwaliteit al slecht is, bijvoorbeeld bij smog door fijn stof, verergert rook de situatie. Door niet te stoken, voorkom je gezondheidsklachten en (geur)hinder bij jezelf en in je omgeving.
Voor een stookalert moet de situatie met ongunstige meteorologische condities voor een periode van tenminste 6 uur aanhouden en betrekking hebben op een gebied dat minimaal de helft van de provincie beslaat. Per provincie wordt aan de hand van de vastgestelde criteria bepaald of een stookalert afgegeven moet worden of niet. De criteria voor het stookalert zijn in afstemming met het KNMI Koninklijk Meteorologisch Instituut en ministerie van Infrastructuur en Waterstaat opgesteld.
Wanneer mag je stoken?
Wanneer je wel mag stoken verschilt per melding. Voor de stookwijzer is het zo dat een groen advies geldt wanneer de LKI (luchtkwaliteitsindex) kleiner of gelijk is aan 4 en als de windsnelheid groter is dan 2 meter per seconde. Boven deze waardes is het advies dat het beter is om niet te stoken.
Voor het stookalert zijn de eisen net iets anders. Deze wordt gegeven op basis van de verwachte ventilatiefactor. Als deze voor minimaal 6 uur lang ongunstig is in meer dan de helft van een provincie wordt er een negatief advies afgegeven. Daarbij geldt dat de 6 uur onafgebroken moet zijn. Is deze factor niet negatief voor meer dan de helft van de provincie of is dit niet 6 uur aaneengesloten, dan is er niets aan de hand en mag je gewoon stoken.
Wanneer mag je niet stoken?
Wanneer je niet mag stoken verschilt ook. Voor het stookalert is dit als de ventilatiefactor te laag is in meer dan de helft van een provincie. Daarnaast moet dit voor minimaal 6 uur aaneengesloten zijn. Pas dan zal het stookalert de melding geven dat het advies negatief is.
De stookwijzer gaat uit van twee soorten negatieve adviezen, code oranje en code rood. Bij code oranje is het advies dat het beter is om nu geen hout te stoken. Dit kan worden gezien als een soort van zacht negatief advies. Deze wordt afgegeven bij een LKI van 5, 6 of 7 en een windsnelheid die groter is dan 2 meter per seconde. Een rood advies kan worden gezien als een hard negatief advies. Deze wordt afgegeven bij een LKI van 8, 9, 10 of 11 en/of een windsnelheid die gelijk of kleiner is dan 2 meter per seconde.
Bij beide stookwijzers speelt windsnelheid dus een belangrijke rol. Is het namelijk windstil, dan kan de rook niet wegwaaien, blijft deze hangen en wordt het stoken van hout afgeraden.